🌻 a16z “State of Crypto 2023” Raporuna Dair 🧵
Merhaba değerli okuyucularım. Ben Elif Hilal! 🔮 🙂 Yazdığım yazılar çalıştığım şirketlerden bağımsız bir şekilde kendi fikirlerim ve araştırmalarımın sonucudur, faydalı olması için yazıyorum. Hakkımda daha fazla bilgiyi aşağıda bulabilirsiniz:
👀 a16z 60 sayfada neyden bahsetmiş? 🎨
Web3'e olan bakış açılarından bahsetmiş ve ilk olarak;
● Web3 finansal bir hareketten daha fazlasıdır, internetin bir evrimidir. ● Blockchain’lerin ledgerlardan/defterlerden daha fazlası olduğunu ve aslında onların bilgisayarlar olduklarını ifade etmişler ● Kriptonun ise yalnızca yeni bir finansal sistem değil, yeni bir bilgi işlem platformu olduğundan bahsederek rapora başlamışlar.
Ve bir görsel eklenmiş rapora, buradan ne anlamamız gerekiyor?
🎨 Web3, önceki dönemlerin en iyi özelliklerini birleştiren internetin bir sonraki evrimidir demişler, neden? Çünkü resimden de göreceğimiz üzere, Web3, Web1'in açık merkeziyetsiz protokollerini ve topluluk yönetişimini Web2'nin işlevselliğiyle birleştiriyor. Bu sayede web3 ağ katılımcılarına değer katıyor. Web3 mülkiyeti demokratikleştiren bir bilgisayar olarak düşünülüyor yani..
Burada söylemek istediğim en önemli şey, “ownership” kavramıdır.
Web3'ün merkeziyetsizlik anlayışı ; internetin zincirlerini kırarak kontrolü “insanlara” geri vererek yeni bir çağ başlatıyor!
Devam edelim ⏩
📚 Bir iki sayfa daha aşağı indiğimizde bir görsel ile karşılaşıyoruz.
Kriptonun web3 ile yolculuğunun aslında şeffaf bir teknolojiye dönüşüm yolculuğu olduğunu görebiliriz.
Devam edelim ⏩
Burada dikkatimizi çeken şey bir döngü. Kripto piyasası döngüleri, olumlu bir geri bildirim döngüsü tarafından yönlendiriliyor; fiyat artışları ilgiyi, fikirleri, girişimleri ve daha fazla fiyat artışını teşvik ediyor bu sayede döbgünün sürekli tekrar eden bir sarmal haline geldiğini zaten görüyoruz.
● İlgi arttıkça ve bu teknolojinin kullanım alanları yaygınlaştıkça, bunlar daha farklı kullanım senaryolarını karşımıza çıkarıyor
● Bu yeni fikirler ve yeni kullanım senaryoları proje haline geliyor ve ölçeklenebilir bir fayda sağlıyor
● Daha sonra bu durum fiyat istikrarını ve artışını destekliyor ama desteklemese bile fiyattan bağımsız bir şekilde teknoloji gelişmeye devam ediyor,
● Bu durum da yeni ilgilerin uyanmasını sağlıyor, ve sonra yine döngü başa sarıyor!
Devam edelim ⏩
Daha sonra ise bir başka görselin dikkatimi çektiğini söylemek istiyorum.
Finansal döngüleri aşan, tüketici davranışlarına ve daha geniş teknoloji trendlerine odaklanan yenilikçi ürünlerin nasıl ortaya çıktığını görmek mümkün. Yukarıda yazdığımız tez burada bir görselle daha desteklenmiş. Fiyat artışı ilgiyi, ilgiler fikirleri, fikirler projeleri, projeler ise yeni fiyatları ortaya çıkarıyor :)
Devam edelim ⏩
Raporda aslında önümüzdeki dönemde karşılşacağımız trendlere de yer verilmiş diyebiliriz.
Bunlardan ilki “Scaling blockchains” yani blockchainin ölçeklenmesi.
Ethereum ağında ödenen feelerin yaklaşık %7'sinin layer 2 rolluplarından geldiğini biliyor muydunuz?
Bu görseller ve veriler bize Layer 2 blok zincirleri çözümlerinin ilerleyen günlerde daha fazla karşımıza çıkacağını gösteriyor.
Blok zincirini ölçeklendirmek bildiğimiz gibi gerçekten karışık ve zor bir problem. Birçok yolu olsa da ölçeklendirmenin, yerni problemler ve yeni arayışlara gidilmesi gerekiyor, ne gibi mesela? :
● Yeni Layer 1 projeleri
● Uygulamaya özel zincirler
● Optimistic rolluplar ve zero-knowledge rolluplar ve
● Veri kullanılabilirliği
bu seçenekler ölçeklenebilirlik için farklı alternatiflerdir.
Hangi Layer-2 ortamı söz konusu olursa olsun, hepsi arasındaki ortak payda; temel zincirde katman 2'lerin blok zincirine önerilen durum değişikliğinin bütünlüğü hakkında önleyici veya geriye dönük olarak bir tür kriptografik ve doğrulanabilir “kanıt” sağlaması gerektiğidir.
Farklı ZK çözümlerine örnek olarak :
Bu konuda daha önce yazdığım yazıları sizlerle paylaşmak istiyorum:
Devam edelim ⏩
Bir diğer görsele geldiğimizde Ethereum’u görebiliriz. 2022 yılında Eylül’de The Merge gerçekleşti ve bu olayda Ethereum PoW’dan PoS mekanizmasına geçti. Peki ya sonra mı ne oldu? Ethereum enerji tüketiminde %99,9 bir azalmaya gitti.
Enerji konusunda kafanızda soru işareti varsa görseldeki sayılar sizlere ışık tutacaktır.
Devam edelim ⏩
Özellikle çok keyif aldığım bir görsel ZK ile ilgili olan kısım.
Bu rapordan ve özellikle raporun bu görselinden anladığım kadarıyla a16z’nin ZK ve privacy konusunda olumlu bir yaklaşımı bulunmakta. Sıfır bilgi ispatları(ZK) , azalan donanım maliyetlerine kapı açıyor, bu konuda her geçen gün eğitim materyalleri artıyor ve ZK odaklı projeler ölçeklendirme konusunda ciddi bir kolaylık sağlıyor. ZK’nin gelecekteki kullanım senaryolarını sabırsızlıkla bekliyorum.
Devam edelim ⏩
NFT’lerle ilgili enteresan bir resim de şu :
Dünyanın en büyük markaları web3 ekosistemine adım atarken, NFT içerik yazarları/creatorleri 1,9 milyar dolardan fazla telif ücreti kazanmış. Starbucks, Reddit, TIME, Nike, Adidas, Gucci, Porsche bunlardan sadece bazıları… NFT’ler konusunda ise ben geleceğin özellikle Dynamic NFT’lerde olduğunu düşünüyorum.
Bu konuda daha önce yazdığım yazımı buraya bırakıyorum. (TR ve ENG seçenekleri mevcut)
Devam edelim ⏩
Bir diğer konu ise Web3 oyunları!
Web3 oyunları, DeFi’den 23 kat daha fazla on-chain işlem oluşturmuşlar, ki bence bu game konusunda çok büyük bir gelişme. Yani özetle, game sektöründe yeni kripto kullanıcıları için büyük bir fırsat var gibi gözüküyor.
Devam edelim ⏩
DAO’lara geldi sıra. DAO diyince aklımızda canlanan ilk kelime topluluk galiba :) Topluluklar yönetişimle deneyler yapmaya devam ediyorlar. Resimden de anlayacağımız üzere DAO sürecinde artan oylar, benzersiz seçmenler ve tekliflerle DAO yönetişimine katılım artıyor. Bu da doğal olarak DAO’ların yönetişim ve topluluklardaki kullanım oranını artırıyor.
Devam edelim ⏩
ABD’ye dair bir resim görüyoruz.
Regülatif tartışmalar ve mahkemelerde görülen davalar, tüketicileri koruma, kurallar oluşturma ve yeniliği teşvik etme potansiyeline sahip ABD kripto para birimini etkileyebilir gibi gözüküyor. Özellikle son zamanlarda The SEC tarafından verilen kararlar ABD kripto ekosistemini olumsuz etkileyebilecek nitelikte.
Devam edelim ⏩
Bir diğer görselde Aktif Developerlardan bahsedilmiş.
Developer verileri ve metriklerinden anladığımız kadarıyla, sektörde developerlar için ilgi çok fazla. Akıllı sözleşme geliştirilme ihtiyacı arttıkça bu ihtiyaç , sözleşmelerin siber güvenlik konusundaki ihtiyacını da beraberinde getiriyor. Bu da daha çok akademik araştırma ve daha çok kod yazma demek, haliyle iş ilgisi her geçen gün büyüyor.
Hala developerlar için büyük bir potansiyel söz konusu.
Devam edelim ⏩
👑 İşte rapora dair en sevdiğim görsel :)
Bu görselden de anlayacağımız üzere hala kripto ve blockchain için gelişmekte olan bir süreç söz konusu, erken aşamalardayız! 🙂 Web3'ün geleceğine uzaktan bir baktığımızda şunu çok net söyleyebiliriz.
● akıllı sözleşmeler geliştirilmeye devam ediliyor
● yeni blockchainler ve protokoller geliştiriliyor, hali hazırda var olan blockchainler için alternatif ölçeklendirme yolları aranıyor
● bütün bunlar işin siber güvenlik tarafını da beraberinde getiriyor, bu da yeni bir iş gücü ve alan demek oluyor
● üstelik işin bir de privacy kısmı var, bu da ZK projelerinin gelecekte daha çok karşımıza çıkacağı ve kullanılacağı anlamına geliyor :)
Yani hala gelişiyor ve her geçen gün bambaşka bir gelişme ile karşılaşıyoruz, ve karşılaşmaya da devam edeceğiz👀
Devam edelim, özetleyelim⏩
2023 sonrasında baktığımızda sektörün Game, DAO’lar ve özellikle ölçeklenebilirlik çözümleri için olumlu senaryolar getirebileceğini söyleyebiliriz. Özellikle yukarıda da belirttiğim gibi, ZK (zero-knowledge) bu sektörün çok büyük bir dinamiği haline geliyor.
📌 Raporun tamamına kendiniz göz atmak isterseniz buraya linki ekliyorum :
💻 Her ay düzenli olarak Blockchain ekosisteminde düzenlediğim etkinliklerden haberdar olmak için Meetup sayfama kaydolabilirsiniz.
Ek olarak bu eğitimlerin dokümanlarına ulaşmak için Telegram grubuma girebilirsiniz, ve Twitter’dan takip edebilirsiniz!👻 görüşmek üzere🎡
🌻 Hepinizi seviyorum, kucak dolusu sevgiler!