📌 Bir NFT Projesini Başarılı Yapan Adımlar Neler? ✅
Merhabaaaaa değerli okuyucularım😊
Ben Elif Hilal! 🔮 Aranızda beni tanımayan veya ilk defa ismimi duyanlar varsa, kendimi tanıtmak için buraya bir link bırakayım. Blockchain ve teknoloji üzerine çalışan bir avukatım. 6 senedir Blockchain ile iç içeyim, öncesinde Kriptografi ve matematik ile uzun bir serüvenim oldu. Fakat bu hikaye başka bir yazımın konusu 🙂 Blockchain, akıllı sözleşmeler ve bu teknolojilerin getirdiği hukuki yenilikler üzerine içerikler üretiyorum. Yazdığım yazılar çalıştığım şirketlerden bağımsız bir şekilde kendi fikirlerim ve araştırmalarımın sonucudur, faydalı olması için yazıyorum.
Her geçen gün bir başka NFT projesi duyuyoruz. Bu akımın böyle devam etmesi insanın aklına bazı soruları getiriyor, örneğin bir NFT projesinin başarılı ve güvenilir olduğunu nasıl anlayabilirim? Nasıl emin olabilirim? Bir yatırımcı, girişimci ya da NFT projesinin takipçisi olsanız o projenin başarılı olduğunu nasıl anlayabilirdiniz?
Bu yazımda tam olarak bu sorularınıza cevap vereceğim.
Bu sorulara cevap vermeden evvel, bilmemiz gereken şey aslında NFT’lerin ne olduğudur. Daha önce NFT’lerin ne olduğunu açıkladığım bir yazım vardı, buraya ekleyeyim :
Eğer NFT’lerin ne olduğunu biliyorsak ve bu ekosistemde bir NFT projesi geliştiriyorsak işte bu yazı tam da sizler için hazırlandı. Daha önce yüzlerce NFT projesi ile çalıştım ve yüzlercesinin bir sonraki aşamasında yer aldım, bu konudaki tecrübelerimi ve fikirlerimi aktarmak istiyorum. Belki sizlere de bir ışık olur. 💥
✅ Non-Fungible Token’lar veya NFT’ler, her biri dijital sanat eseri, özel bir oyun içi öğe, nadir ticari kart koleksiyonları veya diğer herhangi bir farklı dijital/fiziksel varlık gibi benzersiz bir şeyi temsil eden bir blok zinciri üzerindeki dijital jetonlardır.
NFT’ler ilk olarak 2017 yılında, kullanıcıların dijital kedileri beslediği ve topladığı Ethereum üzerinde merkezi olmayan bir uygulama (dApp) olan CryptoKitties’in piyasaya sürülmesiyle popüler hale geldi. Bununla birlikte, 2021'de NFT’ler, hem koleksiyoncuların hem de sanatçıların ilgisinde önemli bir canlanma gördü.
Ek olarak, NFT marketplaceler (pazar yerleri), kullanıcıların NFT ekosisteminin büyümesini destekleyerek NFT’leri sorunsuz bir şekilde listelemelerine, satın almalarına ve satmalarına olanak tanıyan platformlardır.
Şimdi birkaç alt başlıkta bir NFT projesinin başarılı olma stratejilerini gözlemlediğim kadarıyla açıklıyorum. Bu adımlar projelerin sürdürülebilirliğini ve başarısını artıran etmenlerdir.
Ek olarak fungible olmak ve non-fungible olmak konusuna da detaylıca değindiğim rehberim şurada :
🔎 Non-Fungibility / Değiştirilemezlik ve Fungibility/Değiştirilebilirlik
Basitçe ifade etmek gerekirse , değiştirilebilirlik yani fungibility, varlıkların değiştirilebilirliği , takas edilebilidiği ve kendisinden çokça olduğu anlamına gelir. Nasıl mı? Benim Türk liram, sizin Türk liranızla aynıdır. Ve 100 TL’yi iki ayrı 50 TL olarak değiştirebilirsiniz. Ya da 5 tane 20 TL olarak değiştirebilirsiniz. Değil mi?
Değiştirilemezlik yani non-fungibility ise, kesin olarak tanımlandığında, yalnızca bir adet ve orijinal olan varlıklar anlamına gelir. Gerçek bir Van Gogh tablosu ile herhangi bir tabloyu takas edemeyiz, bu eşit bir anlaşma değildir, çünkü birbirlerine eşdeğer olmaları için aynı cins olmaları gerekir.
Bir sanat eserini özel kılan, uniq ve eşsiz olmasıdır. İşte buna aslında non-fungible denilir.🌍
Şimdi, fungible olmak ve non-fungible olmak nedir anladık. Peki asıl mevzumuz olan NFT projelerinin başarı kriterleri ve atılması gereken adımları nelerdir? Burada bahsedelim.
📌 Hedef Kitle ve Topluluk
Burada belirlememiz gereken şey hitap ettiğimiz kitlenin kim olduğudur. Bir NFT projeniz var, ve iklim krizine dikkat çekmek istiyorsunuz, önlemler almak ve dikkat çekmek için yeni projeler geliştiriyorsunuz. Düşünün, hedef kitleniz kim olurdu?
🟨 Daha çok öğrencilere mi yönelik, stratuplara mı, işadamlarına mı, tarım sektörüne mi, müzik sektöründen insanlara mı ? Hedef kitle kim? Bu aşama en kritik aşamalardan biridir diyebilirim size. Hatta en kritiği.
🟨 Hitap ettiğiniz bir toplum, projeyi A noktasından Z noktasına götürebilir. Ama aksini de yapabilir. Çünkü toplumların kültürleri ve gelenekleri/görenekleri vardır.
✅ Hitap ettiğiniz kitlenizin özelliklerini iyi tanımlamalısınız. Sizden beklentileri anlamalı, geri dönüşler alarak ilerlemelisiniz.
Yukarıda verdiğim örneği ele alalım. İklim krinize dikkat çekmek için yaptığınız bir NFT projesini ilk olarak üniversite öğrencileri ya da avukatlarla paylaşmak ne kadar doğrudur? Doğru zamanda doğru kitleye hitap edilmelidir.
✅ En kritik adım budur. Ürünü kim için tasarladınız? Kimlerle işbirlği yapmayı düşünmelisiniz? Kim sizin projenizi bir ÇÖZÜM olarak görüyor?
Bu aşamayı geçersek eğer sırada sosyal medya kullanımı var.
📌 Sosyal Medya Yönetimi ve Kullanımı
⚪ Bu insanları nasıl bir araya getireceğiniz konusunda çalışmalısınız. Buna örnek olarak Whatsapp grupları, telegram grupları ya da discord gruplarını örnek verebilirim. Belki başka alternatifler üzerinden topluluğunuzu büyütmek ve sosyal medyanızı aktif kullanmak isteyebilirsiniz. Örneğin yazılım ve teknoloji odaklı bri NFT projesinin YouTube kullanması gerekebilir. Ama NFT koleksiyon projelerinin discord kullanması daha olası.
- İyi bir sosyal medya uygulaması seçmek, hedef kitlenin sürekli aktif kalmasını sağlar. Aktif topluluklar projeyi dinamik tutar.🎌
Burada en önemli konulardan bir tanesi de projenize dair gelen sorulara anında cevap verebilmektir. Hatta bazen projeye dair gelen sorular sizin bir sonraki aşamanızı değiştirebilir. Örneğin sizin aklınıza gelmeyen bir teori topluluğunuzdaki birinin aklına gelebilir.
Topluluğunuzla ilgilenen insanlarla çalışıyorsanız, örneğin soruları yanıtlıyorlarsa, insanları yanıtlara yönlendiriyorlarsa veya diğer topluluk üyeleriyle konuşuyorlarsa, bu onların da bir şeylerin parçası olmak istediklerini gösterir. Bunu yapmak, topluluğa zamanlarını içinde geçirecek kadar değer verdiklerini gösterir.
- İnsanları ödüllendirmek, proje yönetiminin bir parçası olmalıdır.
🔴 Bir amaç doğrultusunda gönüllü olarak bir araya gelen insanlar sizin en kutsal hazinelerinizdendir. Çünkü size inandıkları için ve projenize güvendikleri için sizinle beraberdirler. Bu nedenle bazen onları ödüllendirmek ve belirli aralıklarla bir araya gelmek, aranızdaki iletişimi sıcak tutacaktır.
🔴 Ek olarak, kişisel fikrim, sizin hakkınızda yazılan içerikler için de bir sosyal medya hesabınız olması ve farklı dillere tercüme edilmesidir. Çoğu NFT projesi globalleşmeyi hedefleyerek başlar fakat yerellikten pek uzaklaşamaz.
🔴 Bunu sağlayacak olan en önemli etkenlerden bir tanesi, projenin diğer ülkelerce tanınması ve desteklenmesidir. Diğer ülkelerdeki insanların sizden haberdar olması için farklı dillerde sosyal medya kanallarınız olmalıdır. Bunun için en iyi örnek Discord’daki kanallardır diyebilirim.
📌 Whitepaper & Roadmap
Yol haritaları, başarılı projeler için daha kritik hale geliyor. Amacınız eğer sürdürülebilir ve yıllarca adını duyuran bir NFT projesi yapmaksa eğer uzun vadeli planlarınızın da yer aldığı bir yol haritasına ihtiyacınız olacaktır. Bu yol haritası insanlara önemli tarihler ve önemli detaylar vermelidir. İnsanları heyecanlandıracak gelişmeleri yol haritanıza ve whitepaperınıza eklemelisiniz.
- Whitepaperlar her anlamda projenizin teknik ve sosyal yönlerini detaylıca açıklamalıdır. 🔷
Örneğin whitepaperınızda ya da yol haritanızda mutlaka teknik risklere ve aldığınız önlemlere değinmelisiniz. İnsanlar bu projenin risklerini ve alınan önlemleri bilmelidir. Teknik olarak hangi programları ve uygulamalrı kullandığınızı yazabilirsiniz. Open-source olmak da güven kazanmak için harika bir yoldur.
📌 Hukuki Yönüyle NFT Projeleri
Regülasyonlar geliyor :) İşte burası tamamen benim alanım diyebilirim. Bir avukat olarak Blockchain ekosisteminde karşılaştığım en büyük problemlerden bir tanesi insanların NFT’nin bir token olduğunu bilmemesi oluyor. Tam olarak ne üzerine çalıştığınızı anlamak bir sonraki adımınızı atmanızı kolaylaştırır.
Fikri mülkiyet haklarını korumak isteyen ve NFT’lerini güvence altına almak isteyen insanlar oluyor. Bunun yanı sıra kişisel veri tutan ama bunun KVKK ve GDPR kapsamında nasıl tutulması gerektiğini bilmeyenler oluyor. Borsalarla ya da diğer projelerle çalışırken nasıl anlaşma yapılması gerektiğini bilmeyenler de oluyor tabi. Hiç sorun değil!
Her şeyden önce blockchain teknolojisinin getirdiği hukuki sorunları anlamak için bir hukuk danışmanınız olmalıdır. tabiiikiiii kendimden bahsetmiyorum :D
Örneğin MiCA Regülasyonu uygulmaya başlanacak ve Avrupa’da web3 alanında ciddi değişiklikler olacak. Bu nedenle projenizin verilerinin nerede kimler tarafından tutulduğunu anlamanız önemlidir. Özellikle eğer kişisel veriler üzerinde çalışıyorsanız dikkatli olmalısınız :)
Bu konuda soru işaretleriniz için bana ulaşabilirsiniz.
Bu arada geçmişte karşılaştığım ve ara ara yazılarını okuduğum bir blog vardı NFT’lere dair. Sizler de inclemek isterseniz eğer linki buraya bırakıyorum :
📌 Blockchain Tercihi
Burada odaklanmamız gereken temel nokta aslında blockchainlerin özellikleridir. Birçok blockchain ağı var ve bunların birbirinden farklı onlarca özelliği var.
Önce hangi blockchainlerin NFT’leriniz için en uygun platform olduğuna karar vererek işe başlayabilirsiniz.
Örneğin:
Bu sorulara cevap vermeniz sizin hangi blockchaini tercih edeceğiniz konusunda yol gösterecektir.
Daha köklü ve uzun süreli zincirler genellikle daha sağlam ve zamana göre test edilmiş bir altyapıya ve geliştirici araçlarına sahiptir, bu da projelerin daha hızlı başlatılmasını sağlar. Ancak, üzerlerine daha fazla proje inşa edildiğinden, aynı zamanda daha rekabetçidirler.
Pahalı gaz ücretleri olan bir blok zinciri kullanmak, giriş için daha yüksek bir engel oluşturur. Ancak, yüksek ücretler genellikle daha büyük, daha aktif bir kullanıcı tabanının ve ağın sonucudur. Bu bilgiyi dikkate almak önemlidir.
♻ Kullanıcılar, NFT pazar yerleri aracılığıyla NFT’lerle etkileşime girer, ancak çoğu marketplace yalnızca belirli birkaç blok zincirini destekler. Ve insanlar genelde bunu gözden kaçırırlar. Bu durumları da göz önünde bulundurmak faydalıdır.
♻ Burada birkaç detay daha var. Örneğin blockchain tercihine göre kullanılması gereken programlama dili değişecektir. Fakat buralar yine yukarıda sizin belirleyeceğiniz kriteerlere ve tercihlere göre değişecektir. Tam olarak en uygun blockchaini ve marketplace’i seçtiğinizde gerisi zaten gelecektir.
📌 NFT’lere Sanatsal Bakış
Göze hitap eden projeler ve uniq NFT’lerin çok tercih edildiği aşikar. Ben sanatçı değilim ve sanattan çok da anlamam doğrusu, fakat eğer markanız olsun ve globalde adınız duyulsun istiyorsanız bu alanın en iyi sanatçıları ile çalışmanız sizler için faydalı olur. Özellikle artık artırılmış gerçeklik kullanılarak yapay zeka ile NFT’lerin birleştirilmesi söz konusu. Bu alanda dünya çapında tanınan onlarca uzman var.
Bu konuda uzman sanatçılar sizlere daha iyi yol gösterceklerdir.
Ama unutmayın, utility çok önemlidir. Sektörde neyi çözüyorsunuz? Nasıl bir fayda sağlıyorsunuz?
Bu sanatı neden yapmak istediğinizi iyi anlatmanız ve güzelce anlaşılmanız gerekir. Çünkü farkındaysanız her hafta bir NFT projesi mintleniyor. Muhtemelen bu NFT projelerinnin çoğu gelecekte ismini bile hatırlamadığımız projeler olacaklar.
Bu sorulara cevap vermek iyi bir başlangıç olabilir.
Kendinize sormanız gereken soruların özet verisyonu da burada.
📌 Özet : Şu Soruları Sormadan NFT Projesine Başlamayın! 🔴
Aslında daha birçok soru var bunlar gibi. Ama en özet olarak bu şekilde belirttim.
📈 Unutmayın : Ciddi anlamda detaylı bir yol haritası ve whitepaper, projeniz ile ilgilenen herkes için önemlidir. Bu altın bir kuraldır. Üstelik regülasyonlar Whitepaper’ı önemser ve düzenler.📈
🟩 Detaylı bir yol haritasından kastım nedir? Örneğin 2023 yılının 1. Çeyreğinde bitmiş olması gerekenleri listeleyebilirsiniz. 17 Ağustos tarihine kadar hazırlanacakları belirleyebilirsiniz.(doğum günümü araya sıkıştırayım dedim :D)
🟩 Net bir tarih belirtmek sizleri de motive edecektir. Bu tarihler ve zaman çerçeveleri, soruları ve belirsizliği azaltırken daha fazla güven oluşturan hamlelerdir.
🟩 Whitepaper gerektiğinde güncellenmelidir. Fakat en önemlisi, hedef kitleye sorular sormak ve onların feedbacklerini dikkate almaktır.
🟩 Projenizin hedef kitlesinin hayal kırıklığı yaşaması projenin başarısız olmnasına sebep olabilir. Bu nedenle hedef kitleniz ile sürekli iletişimde olmanız ve onların fikirlerini almanız sizler için faydalıdır.
🟩 Yol haritası ayrıntıları, onu diğer projelerle boyut, basım tarihi, basım fiyatı gibi şeylerle karşılaştırmanıza yardımcı olacaktır. Karşılaştırmalar size bir projenin ne kadar rekabetçi olduğunu gösterecektir.
Son Söz 🪃
Belirli bir hedef kitleye sahip NFT projeleri başlangıçta ilgi çekmeyi ve kullanıcı bulmayı daha kolay bulacaktır. Bu da yatırımcı ve müşteri bulmayı beraberinde getirir. Ancak,unutmayalım ki, NFT’ler çok trend bir teknolojinin ürünüdür bu nedenle başlangıçta kullanıcı tabanını genişletmek ve projeyi büyütmek zor olabilir.
🧿 Ama iyi şeyler zaman alır :)
▶ Etkileyici bir marka, uzun süreli bir NFT projesinin anahtarıdır. Güçlü bir marka ve amaç, kullanıcıları çekebilir ve proje müjdeciliğini harekete geçirebilir. Markalarla yola çıkmakta fayda var.❗
▶ Bir NFT’nin kullanıcılara sağladığı amaç veya işleve odaklanmak ilgi çekmek için kritik öneme sahiptir, ancak bu konuya çok fazla odaklanmak güçlü bir marka yaratmaktan alıkoyabilir.❗
Yukarıda linki verdim fakat ingilizce versiyonunu da paylaşayım istiyorum.
🔆 Bu arada çok sevdiğim bir blog yazısını da buraya eklemek istiyorum. NFT’ler hakkında kafa açıcı ve gerçekten bilgilendirici bulduğum başucu kaynaklardan bir tanesidir. Okumanızı şiddetle tavsiye ederim.🔆
Bir NFT projesinin başarılı olması Blockchain teknolojisinin kullanım alanını artırır ve bu teknolojiyi daha bilinir kılar. Ben de bu büyük amaca hizmet etmek ve Blockchain teknolojisinin gelişmesi için elimden geleni yapmak istiyorum. Bu yazıyı okuduğunuza göre sizlerin de amacı bu, o zaman bu yolda beraberiz diyorum ve diğer yazılarda görüşmek üzere, yazımı sonlandırıyorum 🥰
💻 Her ay düzenli olarak Blockchain ekosisteminde düzenlediğim etkinliklerden haberdar olmak için Meetup sayfama kaydolabilirsiniz. Hem teknik workshoplar hem hukuki atölyeler hem de kavramsal tartışmalara ev sahipliği yapıyoruz.
Ek olarak bu eğitimlerin dokümanlarına ulaşmak için Telegram grubuma girebilirsiniz, ve Twitter’dan takip edebilirsiniz!👻 Ayrıca Blockchain teknolojisinin hukuki yönlerine dair danışmanlık için bana yazabilirsiniz. Umarım yazılar, içerikler ve paylaşımlarım sizlere fayda sağlıyordur. Bana nasıl ulaşacağınızı biliyorsunuz, görüşmek üzere🎡