Blok Zincirleri & Oracle’lar: Benzerlikler, Farklılıklar ve Sinerjiler
Blok zincirler ve oracle’lar, merkezi olmayan uygulamalar (dApp’ler) geliştirmek için kritik ağ altyapısıdır ve kriptografi, merkezi olmayan fikir birliği ve kripto ekonomik teşvikler gibi benzer güvenlik yaklaşımlarını kullanır. Ancak bu kavramlar ağ mimarisi, hizmet teklifleri, düğüm bileşimi ve genel amaçları bakımından farklılık gösterirler. Bu farklılıklar sinerjiktir ve hibrit akıllı sözleşmeler oluşturmak için birleşirler.
Hibrit akıllı sözleşmeler oracle’lar aracılığıyla kapsamlı özellik zenginliği elde ederken blok zincirlerinin güvenlik varsayımlarını koruyan akıllı sözleşmelerdir.
Blok zincirleri , kurcalamaya karşı korumalı hesaplama çalıştırmak ve değişmez defterlerde veri depolamak için yeni arka uç altyapıları sunar. Blok zincirler başlangıçta merkezi olmayan para birimlerini oluşturmak ve yönetmek için kullanılmış olsa da artık akıllı sözleşmelere -koşullu mantığa sahip deterministik programlara ( x olayı gerçekleştiğinde /olduğunda , y eylemini tetikle) güç verecek şekilde gelişti ve halen gelişmeye devam ediyor.
Bilgisayarlara internetin verdiği değer gibi, oracle’lar da blockchain dışından veri ve hesaplama kullanarak, bir noktada köprü vazifesi görerek akıllı sözleşmelerin tam potansiyelini açmışlardır.
Hibrit akıllı sözleşmeler, blok zincirler ve oracle’lar arasındaki benzerliklerin uçtan uca merkeziyetçiliği sağladığı, temel güvenlik modelinden ödün vermeden gelişmiş bağlantı, ölçeklenebilirlik, gizlilik ve adaleti mümkün kıldığı merkezi olmayan uygulamaları (dApp’ler) desteklemek için gelişmiş bir çerçeve sağlar.
Aşağıda okuyacağınız yazıda, blok zincirlerinin ve oracle’ların amaç ve mimarisinin yanı sıra aralarındaki benzerlikler, farklılıklar ve sinerjilerin daha derin ve daha ayrıntılı bir incelemesini sizlere sunacağım :) Başlayalım!
Blok Zincirleri ve Oracle’ların Amaçları ile Mimarilerinin Karşılaştırılması
Benzerliklere ve farklılıklara dalmadan önce, dApp’ler için hizmet ettikleri roller açısından hem blok zincirlerinin hem de oracle’ların amacını ve genelleştirilmiş mimarisini tanımlamak yazının devamı için daha iyi olacaktır.
Blok Zincirleri
Blok zincirlerinin temel amacı, genellikle dijital varlıklardan oluşan kalıcı bir dağıtılmış veri defteri tutmaktır. Bir blok zinciri defteri, kullanıcıların hesap bakiyelerini ve akıllı sözleşme durumunu saklar ve yeni geçerli işlemler onaylandığında bunları günceller.
Blok zincirleri, finansal ödüller için blok adı verilen partiler halinde yeni işlemleri doğrulayan merkezi olmayan bir madenci/doğrulayıcı ağı kullanarak defterlerini günceller. Doğrulama kuralları, madenciler/doğrulayıcılar tarafından çalıştırılan yazılım istemcilerine sabit kodlanmıştır ve ağın çoğunluğu bir hard fork’a katılmadan değiştirilemez.
Madenciler/doğrulayıcılar, birkaç temel koşulun yerine getirilmesi gereken ikili (evet/hayır) onayları içeren ortak bir işlem doğrulama hedefine doğru çalışır:
Bir madencinin/doğrulayıcının katılması gereken kaynaklar, mevcut yazılım istemcisi, yeterince yüksek performanslı donanım ve mevcut defterin bir kopyasıdır; bunların hiçbiri erişim için herhangi bir özel izin gerektirmez.
Bu genel mimari, bir blok zincirinin dört temel özelliğini sergiliyor:
Oracle’lar
Oracle’ların temel amacı, zincir dışı verilerin, olayların veya hesaplamanın geçerliliği hakkında gerçeği elde etmek ve ardından sonuçları zincir üzerinde iletmektir. Oracle’lar zincirler için ara katman yazılımıdır.
Gerçek dünya hakkında dış gerçeği üretmek karmaşıktır, çünkü yalnızca kriptografi kullanılarak doğası gereği doğrulanamayan deterministik olmayan veri kümelerini içerir. Determinizm, kontrol edilemeyen bir dış değişkene sahip bir süreçtir; oraclelar söz konusu olduğunda, hangi kaynakların sorgulandığına ve ne zaman sorgulandığına bağlı olarak değeri değişebilen verilere dayanır. Bu tür veriler bir blok zinciri ağı tarafından doğrulanamaz, çünkü verilerin geçerliliği zincir üstü duruma bağlı değildir.
Bunun yerine, deterministik olmayan bir ortamdan gerçeği üretmek, belirli bir bütçe, zaman çizelgesi ve kaynak listesi verilen bir şeyin dış durumuna istatistiksel olarak yüksek derecede güven oluşturmayı içerir. Gerçek dünyanın dış durumuyla ilgili anlaşmazlıklar, blok zincirinde fikir birliği hatalarına neden olabileceğinden, çoğu dApp’in belirli oracle raporuyla hiçbir ilişkisi olmasa bile, üzerinde çalışan tüm dApp’leri bozabileceğinden, blok zincirlerin oraclelar’dan ayrı olmasının nedeni budur. Anlaşmazlıklar ayrıca, olası oracle inovasyonunu sınırlayan ve maliyetleri artıran kapsamlı bir yönetişim ek yükü de gerektirir.
Kullanıcıların dış dünyada doğru gördüklerinin yanı sıra bu gerçeğe atfettikleri güven ve bunu doğrulamak için kullandıkları yöntem hakkında birçok fikir vardır. Örneğin, kripto para fiyatları veya döviz kurları, finansal piyasalar süreklilik sağladığından, borsalar, coğrafi konumlar ve hesaplama metodolojileri arasında farklı fiyatlar ya da farklı gerçekler söz konusu olabilmektedir. Fiyatlar ve değerler değişebilmektedir. Hangisine güvenileceği konusu kafa karıştırmaktadır.
Gerçeği üretme yeteneği, birinin mevcut kaynaklarına da bağlı olabilir; ücretsiz bir veri API’si, insanların erişmek için ödediği kimliği doğrulanmış bir veri API’sinden daha az doğru ve güvenilir olabilirken, kimliği doğrulanmış birkaç API’nin bir araya getirilmesi yalnızca bir API’den daha güvenilir olabilir.
Kaynak kullanılabilirliği, kullanıcıların, kimlik bilgilerine sahip kullanıcılarla sınırlı özel IoT ağları ve izinli erişime sahip kurumsal arka uç sistemleri gibi bilgilere erişiminin olup olmadığını da kapsar. Ek olarak, zaman ve parasal değerin harici durum doğrulamasının güvenilirliğini nasıl etkilediğine ilişkin değerlendirmeler yapılmalıdır, örneğin, doğrulama gerçek zamanlı olarak mı gerekli yoksa oluşturulduktan sonraki günler yeterli mi ve harici veriler akıllı sözleşme değerinde 10 bin ABD Dolarını güvence altına alıyor mu? Yoksa 10 milyar dolar mı? Farklı cevaplar muhtemelen farklı oracle tasarımlarıyla sonuçlanacaktır.
Deterministik olmayan ortamlarda gerçeği üretmenin tek bir yolu olmadığından, oracle’lar kesin gerçeği elde etmek için uygulamaya özel hizmetlerdir.
Oracle’lar ilgili tüm tarafların anlaşmalarını sağlamak amacıyla yetkili olduğu, önceden tanımlanmış bir gerçeği üretme yöntemi olarak da ifade edilebilir.
İyi tasarlanmış oracle’ların gerçek gücü nedir? Dış durum hakkında kurcalanmaya/değiştirilmeye karşı korumalı ve otomatik bir şekilde kesin gerçeği üretebilmeleri ve kullanıcıların kendi güven varsayımlarına, performans gereksinimlerine,bütçelerine göre özelleştirilebilmesidir. Bu nedenle Chainlink, belirli veri kaynakları ve düğüm operatörlerinin farklı düzeylerde kriptoekonomik güvenlik ve çeşitli diğer ayarlanabilir güvenlik parametrelerinin değişen derecelerde ademi merkeziyetçilik seçimi dahil olmak üzere kesin gerçeği elde etmek için çeşitli Oracle ağ özelleştirme tekniklerini desteklemektedir.
Blok zincirlerle karşılaştırıldığında, Chainlink gibi genelleştirilmiş bir oracle ağının mimarisi birkaç yönden farklılık gösterir:
Blockchain ve Oracle Tasarımlarındaki Benzerlikler
Çeşitli farklılıklar olsa da, hem blok zinciri hem de oracle’lar bir şeyin durumu hakkında doğruyu üretir ve aynı güvenlik tekniklerinin çoğundan yararlanır.
— Açık kaynak kodu
Güvenli blok zincirleri ve oracle’ların her ikisi de açık kaynak kodunda (genellikle MIT gibi izin verilen bir lisans altında) yazılır , düğümlerin arka uç süreçlerine şeffaflık sağlar ve ağlarının yeniliğini, yinelenmesini ve doğruluğunu teşvik eder.
— Merkezi olmayan ağlar
Merkezi olmayan oracle ağları (DON’lar), kurcalamaya karşı direnç, kullanılabilirlik ve hizmetlerin doğruluğunu oluşturmak için çeşitli varlıklar grubu tarafından gereksiz hesaplama blok zincirleriyle aynı konsepti içerir.
— Kriptografik imzalar
Hem blok zincirlerindeki hem de DON’lardaki düğümler, kimliği doğrulamak, mülkiyeti kanıtlamak, inkar edilemezliği sağlamak ve şeffaflık oluşturmak için yayınladıkları tüm işlemleri imzalamak için genel/özel kriptografiyi kullanır.
— Kriptoekonomik güvenlik
Her iki ağ da dürüst çoğunluk konsensüsünü geliştirmek ve bireysel düğümlerin ve bir bütün olarak ağın kötü niyetli faaliyetlerini caydırmak için finansal teşvikler kullanır. Düğümler dürüst çalışma için ödüllendirilir ve doğrudan veya dolaylı olarak kötü niyetli faaliyetler için cezalandırılır.
Blok Zincirleri ve Oracle Tasarımlarındaki Farklılıklar
Daha az anlaşılan şey ise, blok zincirleri ve oracle’lar arasındaki farklardır; bu, ikisini hibrit akıllı sözleşmelerde birleştirirken sinerjilerin neden mümkün olduğunu anlamanın da anahtarıdır.
Kriptografik ve Kesin Gerçek
Blok zincirler, tamamen bilinen, doğrulanabilir ve erişilebilir değişkenlere dayalı bir iç gerçek kaynağı olan, bilerek izole edilmiş ağlardır. Genesis bloğundaki her işlem kriptografik olarak imzalandığından, her genel adresin genel olarak denetlenebilir bir işlem geçmişi vardır. Bu nedenle, doğrulanması gereken her yeni işlem, işlemi karşılamak için yeterli fon biriktirdiklerini doğrulamak için bir genel adresin işlem geçmişini gözden geçirmeyi içerir. Bu anlamda gerçek, kriptografik gerçek olarak adlandırılan belirli bir blok zinciri içinde kriptografik olarak doğrulanmış bir kökene sahip bilgilere dayanmaktadır.
Oraclelar, bilinmeyen değişkenlerle deterministik olmayan ortamlardan gerçeği ortaya çıkarmakla görevlendirilir. Blockchain’in fikir birliğini riske atmak yerine, bir uygulamanın yeterli olarak tanımladığı izole edilmiş gerçek kümeleri oluşturmak için oracle’lar kullanılır. Kesin gerçek, tüm uygulamalar için küresel bir durum sağlamak için değil, oraclelar’ın tam olarak yaratıcılarının amaçladığı şekilde çalıştığını kanıtlamak için tasarlanmıştır. Kriptografik gerçeğin temeli üzerine inşa edilen kesin gerçek, zincir dışı oracle hesaplamasının reddedilmemesini ve şeffaflığını sağlamak için blok zincirlerinin genel/özel anahtar kriptografisini kullanır. Kesin gerçek, aynı zamanda, deterministik sonuçlar yaratan, oracle ağlarının performansına dayalı ödül ve ceza sistemleri oluşturmak için blok zincirlere de dayanır.
Dış dünya hakkında kesin gerçeği üretme yöntemine sahip olmak, dApp’lerin Oracle ağını kendi güven varsayımlarına göre yapılandırabildikleri için Oracle sorununun üstesinden gelmelerine olanak tanır . Kullanıcılar, güvenilir bir Oracle ağı olarak gördüklerinde farklılık gösterse de (kullanım durumu, riskteki değer ve üretim yöntemi gibi değişkenlere bağlı olacaktır), birçok standart çerçeve halihazırda ortaya çıkmaktadır. Örneğin, Chainlink Fiyat Feed’leri , fiyat verileriyle ilgili kesin gerçekler için endüstri standardı haline gelen ve yüksek miktarlarda zincir üstü değeri güvence altına almak için DeFi endüstrisinde geniş çapta güvenilen DON’lardır.
Monolitik ve Heterojen Ağ Mimarisi
Kriptografik ve kesin gerçeğin farklı rolleri olduğundan, blok zincirler ve genelleştirilmiş oracle ağları farklı temel mimarilere sahiptir. Bir blok zinciri, küresel olarak erişilebilir olması gereken tek bir iç gerçek kaynağını yönetir, bu nedenle korumak için monolitik bir ağ kullanır. Ağdaki tüm blok zinciri düğümleri, belirli bir ödül için standartlaştırılmış bir dizi işi gerçekleştirmek üzere bir araya gelir (blok ödülü ve kullanıcı ücretlerini kazanmak için kabaca standartlaştırılmış bir zaman aralığında geçerli bloklar oluşturmak gibi). Farklı işlerin paralel işlenmesi yoktur; yani, parçalama, aynı iş türlerinin paralel olarak işlenmesidir, farklı değildir. Blok zincirlerini özel işlem doğrulama hesaplamalarında çok güvenli ve güvenilir kılan bu amaca yönelik uzmanlıktır, ancak aynı zamanda onları çok sınırlı yapan özelliktir.
Oracle’lar, herhangi bir gerçek dünya olayı, veri noktası veya hesaplama hakkında kesin gerçeği üretmek için sınırsız bir dizi farklı istek alabilir.
Her oracle talebi, doğrulamanın zorluğuna ve bir kullanıcının istediği kesinlik derecesine bağlı olarak, hizmetle ilgili değişen maliyetlere ve ödüllere sahiptir. Oracle istekleri ayrıca birçok farklı blok zincirini kapsayabilir ve yalnızca belirli izin verilen düğümlerin erişebileceği özel ödeme duvarlarının veya yasal engellerin arkasındaki veri ve hizmetleri içerebilir.
İş maliyetlerinin kalitesi ve gereksinimlerindeki çeşitlilik, tek bir düğüm ağının, ağ üzerinde yapılan tüm oracle isteklerine hizmet etmek için gereken tüm dış kaynaklara erişmesini ve tüm kullanıcılar tarafından ihtiyaç duyulan benzersiz güvenlik garantilerini sürdürmesini finansal ve tekno-yasal açıdan neredeyse imkansız hale getirir.
Yalnızca tek bir ağ, izin verilen kaynakları içeren belirli oracle işlerini karşılama olasılığını ortadan kaldırmakla kalmaz, aynı zamanda, tüm işlere hizmet etmek için gereken muazzam kaynaklar göz önüne alındığında, her işin elde edebileceği ademi merkeziyetçilikte çok düşük bir üst sınır olacaktır. Bu nedenle, monolitik bir tasarımı izleyen bir oracle ağı, en az esnekliğe ve veri erişimine sahip en düşük ortak düğüm paydası için optimize edilmeli ve kullanıcılar için hangi hizmetlerin ve kalitenin mevcut olduğunu önemli ölçüde azaltmalıdır.
Bu nedenle Chainlink, sınırsız sayıda düğüm ve DON’un çapraz bağımlılık olmaksızın çok çeşitli işleri paralel olarak gerçekleştirebildiği heterojen bir ağ tasarımı kullanır. Farklı işlere kendi zaman çizelgeleri boyunca aynı anda hizmet verildiğinden, tüm Oracle kullanım durumlarına hizmet vermenin tek yolu budur.
Chainlink’in heterojen mimarisi, veri teslimi, veri toplama, veri imzalama, zincir dışı hesaplama, gizlilik oluşturma, işlem otomasyonu, doğrulanabilir rastgelelik, L2 doğrulama, zincirler arası iletişim, zincir dışı ödemeler gibi hibrit akıllı sözleşmeler ve daha fazlası için çeşitli hizmetler sunar. Daha da ötesi, Chainlink oracle’ları doğrudan orijinal veri/servis sağlayıcı tarafından çalıştırılabilir veya geleneksel işletmeler gibi profesyonel oracle düğüm operatörlerine dışarıdan temin edilebilir.
Standart ve Değişen Hizmet Kalitesi ile Düğüm Gereksinimleri
Ağ mimarisindeki farklılıklar, blok zincirlerinde ve oracle ağlarında, hizmetlerinin kalitesi ve bunları çalıştıran düğümlerin gereksinimleri açısından farklılıklara yol açar. Blok zincirleri, ikili doğrulama çerçevesi içinde standartlaştırılmış bir hizmet sunar, bu da düğüm kalitesinde çok az veya hiç sapma olmamasıyla sonuçlanır (not: Proof of Stake blok zincirleri, düğüm çalışma süresinde çok küçük farklılıklara eğilimlidir ve genellikle önceden belirlenmiş bahis miktarlarına sahiptir). İş spesifikasyonlarındaki standardizasyon, her bir blok zinciri düğümünün ağdaki tüm işleri tek bir donanım kurulumu ile gerçekleştirebileceği anlamına da gelir. Düğüm kalitesi arasında çok az fark olduğundan, blok zincirler, Sybil direncini ve ademi merkeziyetçiliği artırmak için daha fazla bağımsız düğüm ekleyerek ağırlıklı olarak bir ağ düzeyinde ölçeklenir.
Oracle ağları, standart bir hizmet listesi sunmamaları ve bir bütün olarak tek tek oracle düğümlerinin ve DON’ların performans kalitesinde farklılık yaratmaları bakımından farklılık gösterir.
Düğümlerdeki varyans, yalnızca daha fazla düğüm ekleyerek veya herhangi birinin bir düğümü çalıştırmasına izin vererek bir DON’un kalitesinin artmasının garanti edilmediği anlamına gelir. DON’larda izinsiz ademi merkeziyetçilik, veri kalitesini ve güvenliğini gerçekten azaltabilir ve ayrıca kullanıcılar için belirsiz hizmet garantilerine ve düğüm operatörleri için istikrarsız gelir garantilerine yol açabilir. Bu modeli deneyen Oracle’lar genellikle daha zayıf veri kalitesi garantilerine, sınırlı oracle hizmetleri seçimine, güncellemeler arasında büyük gecikmelere ve/veya Sybil saldırısı güvenlik açıklarına sahiptir ve bu da onları çoğu Oracle kullanım durumu için pratik değildir.
Oracle ağlarında kalite farklılıklarının üstesinden gelmek , kullanıcıların önemli gördükleri metriklere dayalı olarak bireysel düğümlerin ve DON’ların kalitesini değerlendirebilecekleri itibar çerçeveleri ve pazarlar oluşturmayı gerekli kılar . Düğüm operatörleri, zincir üstü iş geçmişi, veri kaynağı bağlantıları, desteklenen oracle hizmetleri, gerçek dünya kimlikleri, coğrafi konum ve altyapı kurulum ayrıntıları hakkında bilgi sağlayarak kendilerini pazarlarda listeleyebilir ve öne çıkabilir. İtibar sistemleri ayrıca düğümlerin ortalama yanıt gecikmesi, ortalama yanıt sapması ve hizmet verilen işler gibi zincir üzerindeki performansını izleyerek düğüm kalitesini filtrelemeye yardımcı olabilir ve tüm DON’ların performansını takip edebilir.
İtibar sistemleri ve pazar yerleri, kullanıcıların kendi kesin gerçekleri için kullanıcı tanımlı bir Schelling noktasının nasıl oluşturulacağı konusunda bilinçli kararlar vermelerini sağlar.
Daha yüksek kaliteli veri kaynakları, daha saygın düğümler, daha verimli toplama metodolojileri,daha hızlı güncelleme sıklığı, düğüm ve veri kaynaklarının daha fazla merkezden dağıtılması, daha fazla dağıtılmış altyapı kurulumları, güveni en aza indirilmiş donanımların dahil edilmesi, isteğe bağlı devre kesiciler, yazılım istemci çeşitliliği sıfır bilgi kanıtları ve daha fazlası için ödeme yaparak güvenlik garantilerini artırabilirler.
DON’larının da statik olması gerekmez, sağlamlıklarını artırmak veya maliyetleri düşürmek için herhangi bir zamanda büyütülebilir veya küçültülebilirler. DON’lar ayrıca, bir dizi bağımsız ödeme yapan kullanıcı arasında paylaşıldığında ve toplu olarak finanse edildiğinde daha sağlam hale gelebilir; burada her bir ek kullanıcı, DON’un güvenlik bütçesini artırarak, mevcut ve gelecekteki tüm kullanıcıların maliyetini düşürür. Bu paylaşılan kullanım ve finansman modeli, bugün Chainlink Fiyat Akışlarında zaten görülüyor.
Blockchain + Oracle’lar = Gelişmiş Hibrit Akıllı Sözleşmeler
Blok zincirlerinin ve oracle’ların örtüşen benzerlikleri, farklı avantajlarıyla birleştiğinde, hibrit akıllı sözleşmelerin tam potansiyelinin gerçekleştirilmesini sağlar. Blok zincirleri, sınırlı bir saldırı yüzeyine ve aşırı kurcalamaya dayanıklılık, sansür direnci, kullanılabilirlik, değişmezlik ve doğruluk seviyelerine sahip, yalıtılmış ve standartlaştırılmış hesaplama ağları olarak değerlidir.
Bu özellikler, blok zincirlerini harika dijital varlık defterleri, değişmez veri depolama ağları ve nihai yerleşim katmanları haline getirir.
Alternatif olarak, oracle’lar, teknik, finansal veya gizlilik kısıtlamaları nedeniyle akıllı sözleşmelerin temel blok zincirlerinde elde edemediği tüm hizmetleri gerçekleştirmek için oldukça esnek, ölçeklenebilir ve düşük maliyetli bir hesaplama alt katmanı olarak değerlidir.
Oracle güvenliği, birden fazla güvenlik tekniği üzerinde katman oluşturarak ve her birine ince ayar yaparak, Oracle hizmetinin kullanıcının güven varsayımlarıyla uyumlu bir güvenilirlik düzeyine ulaşması için ölçeklenebilir.
İki teknolojiyi birleştirmek, merkezi olmayan uygulama geliştirmenin kutsal kâsesini açar : 1-Güveni en aza indirilmiş varlık saklama
2- Nihai anlaşmayı yüksek verimli hesaplama
3-Harici bağlantı gizliliği
4-Adil sipariş işlem otomasyonu
5-Doğrulanabilir rastgelelik ve daha fazlası gibi ek eklentilerle birleştiren hibrit akıllı sözleşme altyapıları...
Hibrit akıllı sözleşmeler, gerçeğin daha geniş bir dış ortam yelpazesine genişletilebileceği ve daha geniş bir kullanıcı yelpazesinin ve kullanım durumlarının ihtiyaçlarına hizmet etmek için özelleştirilebileceği blok zinciri uygulama geliştirmesindeki bir sonraki sıçramanın temelleridir.
Sadece güven yerine gerçek üzerine inşa edilmiş bir dünya aracılığıyla toplum daha adil sosyal ve ekonomik sistemlere doğru ilerleyebilir.
Bugün hibrit akıllı sözleşme uygulamaları oluşturmaya başlamak istiyorsanız ve bir tür harici veri veya hesaplamaya ihtiyacınız varsa, belgelerimize bakabilirsiniz , Discord’da teknik bir soru sorabilirsiniz veya uzmanlarımızdan biriyle bir görüşme ayarlayın .
Chainlink ekosisteminde düzenlediğimiz etkinliklerden haberdar olmak için Meetup sayfamıza kaydolabilir, Telegram grubuna girebilir, Twitter’dan takip edebilir diğer makalelere de burdan göz atabilirsiniz.
Nasıl ulaşacağınızı biliyorsunuz! Görüşmek üzere :)